آداب واذکار معمولات روزانه:
دعا برای جلوگیری از نظربد:
اَعُوذُ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّةِ مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ وَهَامَّةٍ وَمِنِ عَيْنٍ لاَمَّةٍ
(از هر شیطان، حشرۀ گزنده و چشم شور به سخنان کامل اللّه تعالٰی، پناه می برم) .
هرگاه طوفانی برپا شود گفته شود:
از عايشه رضی الله عنها روایت است که می گويد: هنگامی که باد می وزيد، رسول الله صلى الله عليه وسلم (اين دعا را) می خواند:
اللَّهُمَّ إنِّي أسْألُكَ خَيْرَهَا وَخَيْرَ مَا فِيهَا وَخَيْرَ مَا أُرْسِلَتْ بِهِ، وأَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّهَا وَشَرِّ مَا فِيهَا وَشَرِّ مَا أُرْسِلَتْ بِهِ
«يا الله، خيرِ اين باد و نيز خيرِ آنچه در آن است و خير و منفعتی را که به خاطر آن فرستاده شده، از تو می خواهم و از شرّ اين باد و شرّ آنچه در آن است و نيز از شرّی که به خاطر آن فرستاده شده، به تو پناه می برم».
از عبداللّه ابن عمر رضی اللّه عنهما روایت است نبی ﷺ وقتی که آواز صاعقه را می شنید پس می فرمود:
اللَّهُمَّ لاَ تَقْتُلْنَا بِغَضَبِكَ وَلاَ تُهْلِكْنَا بِعَذَابِكَ وَعَافِنَا قَبْلَ ذَلِكَ
ای اللّه توبه غضب خود مارا هلاک مکن ، به ذریعه عذاب خود مارا هلاک مکن ، وپیش از آمدن چنین وقت مارا ببخش .
دعای هنگام مشاهده اهل مبتلاء به بلا و مصیبت:
از ابوهریره رضی اللّه عنه روایت است که رسول اللّٰه ﷺ فرمود که شخصی شخصی دیگری را مبتلاء در مصیبت ببیند پس بگوید:
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي عَافَانِي مِمَّا ابْتَلاَكَ بِهِ وَفَضَّلَنِي عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقَ تَفْضِيلاً
(همه تعریف اللّه تعالٰی راست آنکه مرا از این مصیبت محفوظ داشت ، آنرا که ترا به آن مبتلاء کرد ، و مرا فضیلت داد ، بر بسیاری از مخلوقات خود) ، پس او تا وقتی که زنده باشد ، از این مصیبت محفوظ خواهد بود ، اگر او هرگونه باشد .
دعای افطار:
ابوسعید خدری رضی اللّه عنه روایت میکند که نبی ﷺ فرمود:
السَّحورُ أُكْلةُ بَرَكةٍ، فلا تَدَعوه، ولو أنْ يَجرَعَ أَحَدُكم جُرْعةً من ماءٍ؛ فإنَّ اللهَ وملائكتَه يُصلُّونَ على المُتَسَحِّرينَ .
(سحری خوردن با برکت است. ان را ترک نکنید اگر چه به اندازه یک جرعه آب باشد، زیرا اللّه تعالٰی و فرشتگانش بر سحری کنندگان دعای رحمت می فرستند) .
سلمان بن عامر رضی اللّه عنه روایت میکند که نبی ﷺ فرمود:
إذا أفطر أحدكم فليفطر على تمر فإنه بركة ، فإن لم يجد فليفطر على ماء ، فإنه طهور
(هر زمانی که افطار نمودید با چند دانه خرما افطار نمائید، زیرا برکت است، و اگر خرما نیافتید با چند جرعه آب افطار نمائید زیرا پاک است) .
از سهل بن سعد ساعدی رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
لا يَزَالُ النَّاسُ بِخَيْرٍ مَا عَجَّلُوا الْفِطْرَ
«تا زمانی که مردم در افطار کردن عجله کنند، همواره در خير و نيکی به سر می برند».
روایت ابن ماجه است که عبدالله بن عمرو می گوید:
«إن للصائم عند فطره دعوة ما ترد»
(ابن ماجه: 17530)
برای شخص روزه دار در وقت افطار دعایی است که رد نمی شود.
دعای افطار:
اللهم إنی لک صمت و بک آمنت و علیک توکلت و علی رزقک أفطرت
.(بار اللّه تعالٰی برای تو روزه گرفتم و به تو ایمان آوردم وبرتو توکل کردم و بر رزق تو افطار نمودم).
دعای عیادت مریض:
از عبدالله بن عباس رضی الله عنهما روایت است که می گويد: رسول الله صلى الله عليه وسلم به عيادتِ باديه نشينی رفت و چون به عيادت کسی می رفت، می فرمود:
لا بَأسَ؛ طَهُورٌ إنْ شَاءَ اللهُ
«مشکلی نيست؛ ان شاءالله که اين بيماری پاک کننده (ی گناهان) است».
دعای هنگام رفتن به گورستان:
السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الدِّيَارِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُسْلِمِينَ، وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِكُمْ لَاحِقُونَ، نَسْأَلُ اللَّهَ لَنَا وَلَكُمُ الْعَافِيَةَ
(سلام بر شما ای اهل و ساکن این سرزمین (گورستان) از مردان و زنان مؤمن و مسلمان، ما هم اگر اللّه تعالٰی بخواهد به شما خواهیم پیوست و برای خودمان و شما ازاللّه تعالٰی عافیت و سلامتی می‌طلبیم) .
دعای تسلیت گفتن به اهل میت:
إِنَّ ِللهِ مَا أَخَذَ، وَلَهُ مَا أَعْطَى وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمَّى … فَلتَصْبِرْ وَلْتَحْتَسِبْ
(همانا آنچه را که اللّه تعالٰی گرفت، از آنِ خودش بود، و آنچه را که داده است نیز مال خود او مىباشد، مسلّماً هر چیز، میعاد معینى دارد،... لذا باید صبر کنى و امید ثواب داشته باشى)
دعا هنگام نهادن میت در قبر:
بِسْمِ اللهِ وَعَلَى مِلَّةِ رَسُوْلِ اللهِ
(به نام اللّه تعالٰی و طبق سنّت رسول اللّه میت را در قبر مى‌گذارم) .
دعا بعد از دفن میت:
أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ أَللَّهُمَّ ثَبِّتْهُ
(بار اللّه تعالٰی! او را بیامرز واو را (در پاسخ به سؤالات منکر ونکیر) ثابت قدم بدار) .